Syura, hisbah dalam pemerintahan dan pentadbiran islam

NAMA: SITI MAISARAH BINTI ISHAK

NO.SIRI: 025

Dalam era globalisasi kini, setiap rakyat dan masyarakat amat memerlukan tiang untuk bergantung hidup bagi mengelakkan kehidupan seharian dan akan datang tidak huru-hara hanya kerana pergolakan yang mungkin berlaku disebabkan pemerintahan dan pentadbiran yang tidak tersusun dan berkesan.

Pemerintahan dan pentadbiran adalah dua perkataan yang berbeza, sejurus itu maknanya juga pasti berlainan dan harus kita meneliti secara ringkasnya. Pemerintahan adalah perkara yang berkaitan dengan system secara keseluruhan , yang mengandungi politik, ekonomi ,social dan agama. Pentadbiran pula, ialah proses untuk mencapai sesuatu objektif. Sengaja saya bawakan definisi pentadbiran dan pemerintahan dahulu kerana ingin memberi gambaran kepada pembaca mengenai dasar utama yang diperlukan dalam membentuk dan menyusun pntadbiran yang tersusun.untuk melaksanakn  urusan pemerintahan islam mestilah taat kepada ajaran islam dalam semua aspek iaitu politik, ekonomi, social ,teknikal dan sebagainya.    

Syura merupakan suatu perbincangan ,mesyuarat,perundingan dan nasihat. Dalam islam secara umumnya diperintahkan supaya tindakan yang diambil dalam pemerintahan dan pentadbiran diputuskan dalam mesyuarat, iaiatu mendapat persetujuan ramai. Hal ini termasuklah dalam pemerintahan Negara, pentadbiran pejabat dan jabatan, malah dalam pengurusan rumah tangga pun disuruh berbincang dan bermusyawwarah . sebagaimana firman allah taala : “ Dan urusan mereka ( hendaklah diputuskan) dengan bermusyawwarah antara mereka”. (SURAH Al-syura ,ayat38)

walaupun syura bermaksud mesyuarat atau perbincangan , tetapi dalam islam perbincangan itu pu mempunyai panduan dan prinsip-peinsip yang tertentu. Antara prinsip tersebut termasuklah:

(a)segala keputusan yang dibuat mestilah merujuk kepada sumber asal islam iaitu al-quran dan as-sunah;

(b)menerima dan menolak sesuatu pandangan juga haruslah dilakukan dengan penuh hikmah dan nasihat (suah an-nahl, ayat 125);

(c)segala keputusan yang dibuat hendaklah mengutamakan kepentingan umum( maslahah ammah).

(d)pengerusi dan ahli mesyuarat hendaklah menghargai dan menghormati pendapat dan pandangan atau nasihat yang diberikan oleh ahli mesyuarat.

Bagaimana pula yang dikatakan hisbah dalam pemerintahan dan pentadbiran islam? Hisbah bermaksud hitung atau hisab. Maksudnya dalam perbincangan ini hendaklah ada “penyemakan dan mencongak atau menilai”. Dalam bidang pengurusan dan pentadbiran, hisbah bermaksud “menilai pencapaian sesuatu tindakan atau pelaksanaan projek”. Hisbah juga disebut sebagai muhasabah, iaitu menyemak dan menilai sesuatu tanggungjawab demi memperbaik segala kekurangan dan kelemahan.

     Bagi mendapatkan penghasilan yang jitu , hisbah tau muhasabh ini juga perlu patuh pada prinsip-prinsip tetentu agar pelaksanaanya sempurna dan berkesan pada masyarakat khususnya.

(a)hisbah ini hendaklah dilakukan dengan mengesan pelaksanaan dan untuk meningkatkan kecekapan dan keberkesanan perkhidmatan yang diberikan.

(b)mengesan dan mengenalpasti segala kelemahn dan kesulitan yang menyebabkan timbulmya masalah atau kegagalan. Disamping itu, berusaha menyusun strategi baru bagi mencapai kejayaan.

(c)Mebuat pembetulan kemudian mengambil tindakan yang sewajarnya untuk mengelak supaya kesalahan yang sama tidak berulang kembali.

(d)menilai pencapaian serta prestasi dalam pengurusan dan pentadbirn dan dalam masa yang sama mrngatur strategi unuk memperbaiki kelemahan tersebut.

(e)Mendengar komen daripada rakyat jelata dengan ikhlas dan menilainya.

(f) perlu mengambil tindakan untuk membendung segala amalan yang tidak sihat sera salah laku perbuatan yang menjejaskan pengurusan dan pentadbiran negara.

   Dengan panduan yang dikongsikan ini, diharap akan dapat melahirkan idea yang baik dan membuahkan hasil yang bernas, munasabah dan berkesan demi kebaikan masyarakat dan negara.